از زبان علیرضا کامران
در فوتبال مدرن، که سرعت، قدرت و فشردگی مسابقات به اوج خود رسیده است، مصدومیت بازیکنان به یکی از بزرگترین چالش‌ها برای مربیان و کادر فنی تبدیل شده است. هر مصدومیت، نه تنها برای بازیکن دردناک است و او را از میادین دور می‌کند، بلکه می‌تواند برنامه‌های تاکتیکی تیم را به هم بریزد و به نتایج آسیب برساند. به عنوان یک مربی، همیشه بر این باور بوده‌ام که جلوگیری از مصدومیت، بخشی جدایی‌ناپذیر از تاکتیک و استراتژی یک تیم حرفه‌ای است.
بهینه‌سازی تمرینات با هدف پیشگیری از مصدومیت، یک علم پیچیده است که نیازمند درک عمیق از فیزیولوژی بدن، آنالیز دقیق بار تمرینی و توجه به جزئیات فردی هر بازیکن است. در اینجا به چند رویکرد کلیدی که در تیم‌های تحت هدایت من به کار گرفته می‌شود، اشاره می‌کنم:
۱. برنامه‌ریزی جامع و فردی‌سازی تمرینات (Periodization & Individualization): یکی از مهم‌ترین اصول در پیشگیری از مصدومیت، برنامه‌ریزی دوره‌ای (Periodization) است. به این معنا که بار تمرینی در طول فصل، با دقت بالا و به صورت نوسانی تنظیم شود. پس از یک دوره فشار بالا (مثل هفته‌های پر از مسابقه)، باید دوره‌های ریکاوری و کاهش بار تمرینی در نظر گرفته شود. علاوه بر این، فردی‌سازی تمرینات حیاتی است. هر بازیکن، تاریخچه مصدومیتی، نقاط قوت و ضعف بدنی، و ظرفیت تحمل بار متفاوتی دارد. برنامه‌های تمرینی باید بر اساس نیازهای خاص هر بازیکن تنظیم شوند تا از تمرین بیش از حد یا نامناسب که منجر به مصدومیت می‌شود، جلوگیری شود.
۲. تمرینات پیشگیرانه و تقویت عضلات کلیدی (Prehabilitation & Core Strength): مخاطره‌آمیزترین مصدومیت‌ها در فوتبال، غالباً مربوط به عضلات همسترینگ، چهارسر ران، کشاله ران و رباط‌های زانو هستند. بخش مهمی از تمرینات ما به تمرینات پیشگیرانه (Prehabilitation) اختصاص دارد. این تمرینات شامل: * تقویت عضلات مرکزی بدن (Core Strength): عضلات شکم و کمر، نقش حیاتی در ثبات بدن و جلوگیری از انتقال نیروهای آسیب‌رسان به اندام‌ها دارند. * تمرینات تعادلی و ثبات (Balance & Stability): برای بهبود کنترل بدن و کاهش خطر پیچ خوردگی مفاصل. * تمرینات قدرتی متوازن: اطمینان از اینکه گروه‌های عضلانی درگیر در فوتبال (مثل همسترینگ و چهارسر) به طور متناسب تقویت شوند تا از عدم تعادل عضلانی جلوگیری شود.
۳. نظارت بر بار تمرینی و ریکاوری (Training Load Monitoring & Recovery): با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن مانند سنسورهای GPS و داده‌های ضربان قلب، ما به طور مداوم بار تمرینی بازیکنان را رصد می‌کنیم. این داده‌ها به ما کمک می‌کنند تا از خستگی بیش از حد که زمینه را برای مصدومیت فراهم می‌کند، جلوگیری کنیم. به همان اندازه که تمرینات مهم است، ریکاوری مناسب نیز حیاتی است. برنامه‌های ریکاوری شامل: * خواب کافی و با کیفیت. * تغذیه صحیح و آبرسانی بدن. * ماساژ، کشش، و استفاده از تکنیک‌های فیزیوتراپی (مانند یخ‌درمانی یا آب‌درمانی). * روزهای استراحت فعال یا غیرفعال.
۴. گرم کردن و سرد کردن استاندارد (Warm-up & Cool-down): این دو بخش از هر جلسه تمرینی، اغلب دست‌کم گرفته می‌شوند، اما نقش حیاتی در پیشگیری از مصدومیت دارند. یک گرم کردن جامع و پویا، شامل فعالیت‌های هوازی سبک، کشش‌های پویا و تمرینات تخصصی فوتبال، بدن را برای فشار تمرین آماده می‌کند. به همین ترتیب، سرد کردن مناسب پس از تمرین، با کشش‌های ایستا و فعالیت‌های آرام‌بخش، به عضلات کمک می‌کند تا به حالت عادی بازگردند و از گرفتگی و درد عضلانی جلوگیری می‌کند.
۵. ارتباط بین کادر فنی، پزشکی و بازیکنان: یک تیم حرفه‌ای نیازمند همکاری تنگاتنگ بین مربیان، پزشک تیم، فیزیوتراپ‌ها، متخصص تغذیه و روانشناس ورزشی است. تبادل اطلاعات مداوم در مورد وضعیت هر بازیکن، کلید موفقیت در پیشگیری از مصدومیت است. بازیکنان نیز باید آموزش ببینند که به بدن خود گوش دهند و هرگونه درد یا ناراحتی را فوراً گزارش دهند.
در پایان، باید تأکید کنم که بهینه‌سازی تمرینات برای جلوگیری از مصدومیت، یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است. تیمی که بازیکنانش کمتر مصدوم می‌شوند، تیم پایدارتر و موفق‌تری خواهد بود. این رویکرد، نه تنها سلامت بازیکنان را تضمین می‌کند، بلکه در نهایت، به کسب نتایج بهتر و نمایش فوتبالی باکیفیت‌تر کمک خواهد کرد.